Sinds 1 juli 2015 heeft een werknemer recht op een transitievergoeding als zijn arbeidsovereenkomst minimaal twee jaar heeft geduurd en deze door of vanwege de werkgever wordt beëindigd. De vergoeding is bedoeld ter compensatie van het ontslag en om de overgang (‘transitie’) naar ander werk te vergemakkelijken. De transitievergoeding is ook verschuldigd bij een ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid (in de regel na twee jaar ziekte).
Veel werkgevers ervaren de verplichting om een transitievergoeding te betalen bij een ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid als onrechtvaardig. Dat komt met name voort uit het feit dat ze tijdens de eerste twee ziektejaren ook al minimaal 70% van het loon moeten doorbetalen en ze daarnaast kosten maken voor re-integratie van de arbeidsongeschikte werknemer. Deze signalen van ervaren onrechtvaardigheid vormde aanleiding voor de voormalige regering om te bezien of en hoe de huidige wetgeving aanpassing verdient.
De voormalige regering koos uiteindelijk voor een wetsvoorstel met een vergoedingsregeling: werkgevers die werknemers wegens langdurige arbeidsongeschiktheid ontslaan en dientengevolge een transitievergoeding verschuldigd zijn, krijgen compensatie voor het betalen van die vergoeding. Het wetsvoorstel dat deze vergoedingsregeling nader uitwerkt is op 20 maart 2017 bij de Tweede Kamer ingediend.
Op 5 juli 2018 is het wetsvoorstel door de Tweede Kamer als hamerstuk afgedaan. Vervolgens heeft de Eerste Kamer het voorstel op 10 juli 2018 als hamerstuk afgedaan. De fractie van GroenLinks in de Eerste Kamer heeft nog wel om verduidelijking bij de minister gevraagd ter zake de vraag of de compensatie geldt voor alle werkgevers, of dat er een grens is aan de omvang van een onderneming om voor de compensatie in aanmerking te komen. Ik spreek hier voor mijn beurt, maar het antwoord hierop zal vermoedelijk zijn dat de compensatie voor alle werkgevers geldt. In de parlementaire stukken zie ik namelijk nergens een aanknopingspunt voor een andersluidend antwoord.
Uitgangspunten nieuwe regeling
De nieuwe regeling kent de volgende belangrijke uitgangspunten:
- Werkgevers ontvangen compensatie voor (in beginsel) de betaalde transitievergoeding. Daarnaast worden ze gecompenseerd voor eventuele transitie- en inzetbaarheidskosten die ze op de transitievergoeding in mindering gebracht hebben.
- UWV verstrekt de compensatie, inclusief de bijbehorende uitvoeringskosten, vanuit het Algemeen werkloosheidsfonds (Awf). Daar staat een verhoging van de (uniforme) premie tegenover. Ook zal er in overleg met de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een rijksbijdrage in het Awf worden gestort.
- De vergoedingsregeling maakt geen onderscheid op basis van de aard van de arbeidsovereenkomst (bepaalde tijd of onbepaalde tijd).
- De vergoedingsregeling maakt geen onderscheid op basis van de beëindigingswijze van de arbeidsovereenkomst. De regeling is toepasselijk bij eenzijdig ontslag (via UWV/kantonrechter) of ontslag in samenspraak (instemming met opzegging/beëindigingsovereenkomst), zo lang het ontslag maar plaatsvindt wegens langdurige arbeidsongeschiktheid.
- De vergoedingsregeling bevat een aantal beperkingen voor de hoogte van de compensatie die de werkgever krijgt. Ten eerste wordt niet meer compensatie verstrekt dan de hoogte van de transitievergoeding waar een werknemer recht op zou hebben op het moment dat de periode van verplichte loondoorbetaling eindigt. Ten tweede bedraagt de compensatie niet meer dan het bedrag van het betaalde brutoloon tijdens de ziekte van de werknemer (dus exclusief werkgeverslasten). Tot slot wordt een eventuele periode van een verlengde loondoorbetalingsplicht vanwege een opgelegde loonsanctie niet meegenomen bij de berekening van de compensatiehoogte.
- UWV beslist over de aanvraag voor compensatie
- De vergoedingsregeling krijgt terugwerkende kracht tot en met 1 juli 2015.
Kort en goed heeft het wetsvoorstel een tweetal doelen. Allereerst het voorkomen van een cumulatie van kosten (loondoorbetaling en re-integratiekosten bij arbeidsongeschiktheid gedurende het dienstverband en een vergoeding bij ontslag wegens deze arbeidsongeschiktheid). Ten tweede wordt beoogd dat werkgevers in de toekomst niet of minder gebruik zullen maken van de constructie van ‘slapende dienstverbanden’.
Inwerkingstredingsdatum
De Koning en de minister moeten de wet nog ondertekenen en de minister van Justitie dient nog vervolgens voor bekendmaking van de wet te zorgen (door plaatsing in het Staatsblad). De beoogde inwerkingstredingsdatum is een aantal maal opgeschoven, laatstelijk naar 1 april 2020.
Speel alvast in op de aankomende wetswijziging!
In de kern kan een onderneming (werkgever) op een tweetal manieren omgaan met een langdurig zieke werknemer: het dienstverband voortzetten of tot ontslag overgaan (verondersteld dat aan alle eisen voor ontslag wordt voldaan). Beide handelswijzen hebben voordelen en nadelen. Ik help u graag bij het maken van een afweging hierin.
Voor wat betreft de gevallen waarin tot een beëindiging wordt gekomen: UWV zal gaan beslissen over de aanvraag voor compensatie. Bij ministeriele regeling zullen uitvoeringsregels worden opgesteld, met verduidelijkingen voor wat betreft de procedure, de termijn waarbinnen de werkgever een aanvraag moet doen, de termijn waarbinnen UWV moet beslissen op een aanvraag, toekenningsregels, et cetera. UWV zal een aanvraagformulier beschikbaar stellen waarmee werkgevers compensatie kunnen aanvragen. Daar zullen we nog even op moeten wachten.
Stilzitten is echter niet nodig. Reeds op dit moment kunt u als ondernemer al inspelen op de verandering die gaat komen. Dat loont, met name omdat de wet terugwerkende kracht zal krijgen tot en met 1 juli 2015. Aan de hand van de voorgestelde nieuwe wettekst (artikel 7:673e BW) en toelichtende kamerstukken bij het wetsvoorstel kunnen de vereisten worden afgeleid die de regering voor ogen heeft om een onderneming te compenseren voor een betaalde transitievergoeding. Aan de hand hiervan kunt u al op dit moment met een aantal eenvoudige acties op de komst van de wet anticiperen. Zo kunt u de kans optimaliseren dat u daadwerkelijk compensatie verkrijgt voor betaalde transitievergoedingen tussen 1 juli 2015 en het moment van inwerkingtreding van de wet. Ik help u graag bij dit proces.
