Inleiding
Recentelijk heeft de Autoriteit Financiële Markten (AFM) er op gewezen dat bedrijven die zonnepanelen verhuren aan consumenten met een optie tot koop mogelijk een vergunning nodig hebben voor het aanbieden van krediet. In het geval dat de huur van de zonnepanelen feitelijk huurkoop is, is er namelijk sprake van het aanbieden van krediet zoals bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Dit kan vergaande consequenties hebben voor aanbieders, zowel bestuursrechtelijk als civielrechtelijk.
Huurkoop
Bij huurkoop is er sprake van goederenkrediet en daarmee van consumptief krediet. Dergelijke kredieten vallen onder de Wft. Het verlenen van de kredieten in Nederland is alleen toegestaan met een door de AFM verleende vergunning (artikel 2:60 Wft).
Het onderscheid tussen gewone huur en huurkoop zit voornamelijk in de bedoeling om de eigendom over te laten gaan. Een overeenkomst wordt in elk geval gekwalificeerd als huurkoop als de consument verplicht wordt het gehuurde te kopen. Bij een urgerende koopoptie is er geen verplichting tot koop, maar kan de consument het gehuurde product voor een zeer lage prijs overnemen. Dergelijke koopopties hebben ook de intentie om de eigendom over te laten gaan en dus is er in die gevallen ook sprake van huurkoop. Daarnaast kan er sprake zijn van huurkoop indien het gehuurde product door de consument zeer moeilijk teruggegeven kan worden. Dit kan bijvoorbeeld bij zonnepanelen het geval zijn omdat deze aan de woning bevestigd zijn.
Niet alle huurovereenkomsten met een optie tot koop kwalificeren als huurkoop. Indien de consument aan het eind van de overeenkomst het goed mag overkopen tegen een marktconforme prijs is er mogelijk geen sprake van huurkoop maar van gewone huur.
Bedrijven die zonnepanelen verhuren met een koopoptie, moeten daarvoor dus mogelijk een vergunning als kredietaanbieder hebben. Hierbij speelt een rol dat zonnepanelen voor de consument lastig terug te geven zijn, waardoor in feite een verplichting tot koop ontstaat voor de consument. De AFM ziet niet alleen aanwijzingen voor huurkoop constructies bij bedrijven voor zonnepanelen. Dergelijke constructies blijken ook populair onder aanbieders van andere verduurzamingsproducten zoals warmtepompen. Ook zij hebben dus mogelijk een vergunning nodig.
Gevolgen
Als in strijd met de vergunningplicht wordt gehandeld, dan kan dit verschillende gevolgen hebben. De overtreder kan beboet worden of kan het bevel krijgen om de overtreding te beëindigen. Die tweede sanctie kan als gevolg hebben dat de bedrijfsvoering (tijdelijk) stilgelegd moet worden.
Ook gelden er veel (gedrags)regels waar aanbieders van krediet aan moeten voldoen. Zo moeten zij aangesloten zijn bij het Bureau Krediet Registratie (BKR) en moeten zij in bepaalde gevallen een kredietwaardigheidstoets uitvoeren voordat krediet wordt aangeboden. Verder zijn er de nodige regels over informatieverstrekking.
Overtreding van deze regels heeft niet alleen gevolgen voor de relatie met de toezichthouder, maar kan ook van belang zijn in de relatie tot de klant. Op grond van artikel 7:60 BW dient een kredietgever de consument voorafgaand aan de overeenkomst de precontractuele informatie te verstrekken. Doet de kredietgever dit niet, dan is er sprake van een oneerlijke handelspraktijk in de zin van artikel 6:193b BW. Een oneerlijke handelspraktijk kan tot gevolg hebben dat de overeenkomst vernietigbaar is door de consument. Aangezien vernietiging terugwerkende kracht heeft wordt de overeenkomst geacht nooit te hebben bestaan. Dit leidt ertoe dat de prestaties die op grond van de overeenkomst zijn geleverd over en weer teruggevorderd kunnen worden. Een consument zou de betaalde termijnen dus terug kunnen vorderen.
Conclusie
De AFM verwacht dat alle aanbieders van verhuur met een koopoptie nagaan of zij een vergunning nodig hebben voor het aanbieden van krediet. Gezien de mogelijke gevolgen van het aanbieden van krediet zonder het in acht nemen van de geldende regels, is dit een verstandig advies.
Wij helpen u graag met het analyseren van uw positie als aanbieder.
Gerelateerd
Financieel toezicht
