Tenzij een geldig beroep wordt gedaan op een vrijstelling moet staatssteun bij de Europese Commissie worden gemeld. De Gedragscode geeft handvatten aan lidstaten, ontvangers van staatssteun en andere belanghebbenden over hoe de procedure na aanmelding van staatssteun vorm krijgt en welke stappen er moeten worden doorlopen.
Prenotificatie
De prenotificatie van steunmaatregelen ziet op de fase dat er nog geen formele steunmelding bij de Commissie is ingediend. Lidstaten kunnen in de prenotificatiefase de steunmaatregel op een informele manier bespreken, waarbij de Commissie kan aangeven welke informatie nodig is om de aanmelding volledig te maken en of het aannemelijk is dat de steun zal worden goedgekeurd. Tevens kan de Commissie aangeven of de beoordeling van de staatssteun in aanmerking komt voor de gestroomlijnde procedure (versnelde procedure). De prenotificatiecontacten mogen in de regel niet meer dan zes maanden (was twee maanden) in beslag nemen.
De nieuwe Gedragscode geeft een uitgebreidere beschrijving van de prenotificatiefase dan de Gedragscode uit 2009. Zo raadt de Commissie lidstaten ten zeerste aan om gebruik te maken van een prenotificatie in het geval van zaken die nieuwe aspecten of kenmerken bevatten, of indien zaken als zeer complex kunnen worden beschouwd. In het laatste geval verzoekt de Commissie om zo snel mogelijk contact te leggen, zodat een vruchtbare discussie kan plaatsvinden.
Gestroomlijnde procedure in eenvoudige zaken
Nieuw is de mogelijkheid van een versnelde/gestroomlijnde procedure. De gestroomlijnde procedure kan - na prenotificatie - onder meer worden toegepast indien een maatregel voldoende vergelijkbaar is met andere maatregelen die zijn goedgekeurd bij ten minste drie besluiten van de Commissie in de tien jaar voorafgaand aan de prenotificatie. De Commissie streeft er in de gestroomlijnde procedure naar om binnen 25 dagen op de zaak te beslissen.
Formele klachten
Belanghebbenden kunnen bij de Europese Commissie klagen over beweerde staatssteun. Met betrekking tot de klachtenprocedure geeft de nieuwe Gedragscode meer gedetailleerde richtlijnen dan de Gedragscode van 2009. De Commissie streeft ernaar om de klacht binnen een termijn van twaalf maanden te behandelen. Nieuw in de Gedragscode is dat, wanneer de Commissie de steunmaatregel inderdaad onrechtmatig acht, de Commissie de klager erop dient te wijzen dat de klager bij de nationale rechter kan verzoeken om opschorting dan wel terugbetaling van de onrechtmatige staatssteun.
Evaluatie en monitoring
De laatste wijzigingen in de Gedragscode betreffen de nieuw opgenomen bepalingen inzake evaluatie en monitoring. De Commissie kan bepalen dat een goedgekeurde steunmaatregel waarvoor een groot budget is uitgetrokken, die nieuwe kenmerken bevat of die aanzienlijke veranderingen van de markt teweegbrengt achteraf moet worden geëvalueerd. In dat geval moeten de lidstaten bij de aanmelding van de steun tevens de evaluatieontwerpen indienen.
Vervolgens zal de Commissie jaarlijks steekproefsgewijs een lijst met staatssteunzaken samenstellen die verder onderzocht zullen worden op conformiteit met de goedkeuringsbeslissing. De lidstaten worden geacht aan de monitoring mee te werken door op verzoek binnen twintig dagen informatie aan de Commissie beschikbaar te stellen.
Conclusie
Met de invoering van de nieuwe Gedragscode worden de procedures bij de Commissie uitgebreider beschreven. Er wordt veel aandacht besteed aan het systeem van prenotificatie vooraf en aan de gestroomlijnde procedure bij de aanmelding van steunmaatregelen. Ook de beoordeling achteraf wordt verder uitgebreid. De wijziging van de Gedragscode was nodig vanwege het staatssteunmoderniseringsprogramma.
Daarin heeft de Europese Commissie bepaald dat zij de nadruk wenst te leggen op grote zaken. Uitgebreider prenotificatie, de invoering van gestroomlijnde procedure voor eenvoudige zaken en monitoring achteraf, creëren daarvoor meer capaciteit. Door de gewijzigde focus van de Commissie wordt de naleving van de staatssteunregels bij kleinere steunbedragen verschoven naar de lidstaten en door vermeende staatssteun benadeelde concurrenten. Een extra reden voor alertheid op nationaal niveau.
Heeft u vragen over staatssteun? Neem dan contact op met een van de specialisten van de sectie Mededinging, Regulering en Staatssteun.
Gerelateerd
Mededinging en staatssteun
