De koop van een onderneming kan het startpunt van ondernemerschap betekenen, namelijk wanneer een aanstaande ondernemer besluit een eigen bedrijf te beginnen door een bestaande onderneming te kopen. Voordelen van het starten met een bestaande onderneming zijn bijvoorbeeld een bestaand klantenbestand, kennis en ervaring in de branche en naamsbekendheid. Koop van een onderneming geschiedt ook vaak in het kader van het realiseren van een bepaalde strategie. Een bestaande onderneming of groep van ondernemingen koopt een andere onderneming om op die manier bijvoorbeeld (omzet)groei te realiseren, om een nieuwe markt aan te boren of om bepaalde technologie in handen te krijgen.
In beide gevallen gaat er aan de daadwerkelijke overdracht van de onderneming een uitgebreid proces vooraf. In grote lijnen ziet dat proces er als volgt uit. Het begint bij het inwinnen van informatie over en van de onderneming die wellicht zal worden overgenomen. Vervolgens komt de bepaling van de waarde van de onderneming aan de orde. Er zijn verschillende methoden of berekeningswijzen om de waarde van een onderneming vast te stellen. Overigens is het niet vanzelfsprekend dat de waarde en de prijs van de ‘target’ die mogelijk wordt overgenomen gelijk zijn. Wanneer een koper grote potentie ziet in de onderneming, bijvoorbeeld vanwege de specifieke deskundigheid van het personeel of de registratie van bepaalde merkrechten, is hij wellicht bereid een prijs te betalen die hoger ligt dan de waarde die is berekend.
Om de aankoop te realiseren is vermogen nodig. Het financieren van een overname kan op vele manieren, bijvoorbeeld door eigen vermogen te investeren of extern vermogen aan te trekken. Afhankelijk van de (eigen) vermogenspositie van de koper, de bepaalde waarde en de (gevraagde) prijs zal er meer of minder behoefte zijn aan externe financiering. Geld lenen van een bank is van oudsher een mogelijkheid om een bedrijfsovername te financieren. Alternatieve geldbronnen zijn informele investeerders, beleggers in durfkapitaal, participatiemaatschappijen. Ook kan het mogelijk zijn om een deel van de koopprijs van de onderneming te lenen van de verkopende partij of om de koopsom in termijnen te betalen.
Het is van belang dat de afspraken die koper en verkoper maken over de overname van de onderneming schriftelijk worden vastgelegd. Ondanks dat koper en verkoper wellicht gedeeltelijk wederzijdse belangen hebben, zullen deze op punten tegengesteld zijn en zal er onderhandeld moeten worden over de voorwaarden waaronder de overname tot stand zal komen. Het komt vaak voor dat partijen op grote lijnen afspraken maken die worden vastgelegd in een intentieverklaring; partijen spreken de intentie uit de overname doorgang te laten vinden. Ze spreken af dat er gedurende een bepaalde periode verder wordt onderhandeld over meer gedetailleerde afspraken. Wanneer partijen het eens zijn over alle voorwaarden worden deze vastgelegd in een koopovereenkomst.
Een advocaat gespecialiseerd in het ondernemingsrecht of in fusies en overnames is de aangewezen persoon om het gehele traject van de koop te begeleiden. Daarbij is de juridische expertise van die advocaat van belang, namelijk voor het correct, juist en op voor de koper zo voordelig mogelijke voorwaarden vastleggen van de afspraken. Daarnaast is het prettig om de advocaat de onderhandelingen te laten voeren; deze kunnen hard verlopen en emoties oproepen.
In beide gevallen gaat er aan de daadwerkelijke overdracht van de onderneming een uitgebreid proces vooraf. In grote lijnen ziet dat proces er als volgt uit. Het begint bij het inwinnen van informatie over en van de onderneming die wellicht zal worden overgenomen. Vervolgens komt de bepaling van de waarde van de onderneming aan de orde. Er zijn verschillende methoden of berekeningswijzen om de waarde van een onderneming vast te stellen. Overigens is het niet vanzelfsprekend dat de waarde en de prijs van de ‘target’ die mogelijk wordt overgenomen gelijk zijn. Wanneer een koper grote potentie ziet in de onderneming, bijvoorbeeld vanwege de specifieke deskundigheid van het personeel of de registratie van bepaalde merkrechten, is hij wellicht bereid een prijs te betalen die hoger ligt dan de waarde die is berekend.
Om de aankoop te realiseren is vermogen nodig. Het financieren van een overname kan op vele manieren, bijvoorbeeld door eigen vermogen te investeren of extern vermogen aan te trekken. Afhankelijk van de (eigen) vermogenspositie van de koper, de bepaalde waarde en de (gevraagde) prijs zal er meer of minder behoefte zijn aan externe financiering. Geld lenen van een bank is van oudsher een mogelijkheid om een bedrijfsovername te financieren. Alternatieve geldbronnen zijn informele investeerders, beleggers in durfkapitaal, participatiemaatschappijen. Ook kan het mogelijk zijn om een deel van de koopprijs van de onderneming te lenen van de verkopende partij of om de koopsom in termijnen te betalen.
Het is van belang dat de afspraken die koper en verkoper maken over de overname van de onderneming schriftelijk worden vastgelegd. Ondanks dat koper en verkoper wellicht gedeeltelijk wederzijdse belangen hebben, zullen deze op punten tegengesteld zijn en zal er onderhandeld moeten worden over de voorwaarden waaronder de overname tot stand zal komen. Het komt vaak voor dat partijen op grote lijnen afspraken maken die worden vastgelegd in een intentieverklaring; partijen spreken de intentie uit de overname doorgang te laten vinden. Ze spreken af dat er gedurende een bepaalde periode verder wordt onderhandeld over meer gedetailleerde afspraken. Wanneer partijen het eens zijn over alle voorwaarden worden deze vastgelegd in een koopovereenkomst.
Een advocaat gespecialiseerd in het ondernemingsrecht of in fusies en overnames is de aangewezen persoon om het gehele traject van de koop te begeleiden. Daarbij is de juridische expertise van die advocaat van belang, namelijk voor het correct, juist en op voor de koper zo voordelig mogelijke voorwaarden vastleggen van de afspraken. Daarnaast is het prettig om de advocaat de onderhandelingen te laten voeren; deze kunnen hard verlopen en emoties oproepen.
Gerelateerd
M&A
