Een grondroerder moet op basis van de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten (hierna:”WION”) de kabels en leidingen die uit de Klic-tekening blijken feitelijk lokaliseren. Doet een grondroerder dit niet en ontstaat er schade, dan staat in principe de aansprakelijkheid van de grondroerder vast.
Positief lokaliseren
Voor aanvang van grondroerende werkzaamheden moet een grondroerder een Klic-melding doen bij het Kadaster. Uit de Klic-tekening blijkt vervolgens of en waar in het werktracé kabels en leidingen zich bevinden. Op grond van artikel 2 van de WION heeft een grondroerder de plicht om de kabels en leidingen die uit de Klic-tekening blijken ook daadwerkelijk te traceren. Dit heet de lokaliseringsplicht. Deze lokaliseringsplicht houdt een resultaatsplicht in en wordt ook wel ‘positief lokaliseren’ genoemd. Deze positieve lokalisering wordt soms door grondroerders wel eens ten onrechte vervangen door ‘negatief lokaliseren’; de grondroerder gaat over tot grondroerende werkzaamheden omdat hij na intensief zoekwerk de kabels en/of leidingen die uit de Klic-tekening blijken niet heeft kunnen vinden. Als er in die situatie toch schade wordt toegebracht aan een kabel of leiding dan staat over het algemeen de aansprakelijkheid van de grondroerder vast.
De inspanningen die een grondroerder zal moeten verrichten om succesvol te kunnen lokaliseren zal afhangen van de bodem en de feitelijke situatie. Feit blijft wel dat grondroerders er van uit moeten gaan dat kabels en leidingen enkel door verloop van tijd niet meer op de exacte locatie liggen zoals in de Klic-tekening is opgenomen. De Klic-tekeningen geven namelijk enkel de leggingslocatie, de locatie waar de kabel of leiding in het verleden werd gelegd, weer en niet de huidige liggingslocatie. De WION spreekt daarom ten onrechte over het verstrekken van liggingsgegevens omdat uit een Klic-tekening enkel blijkt waar de kabels en leidingen in het verleden zijn gelegd; de leggingsgegevens. De actuele liggingslocatie van kabels of leidingen kan door een veelvoud van oorzaken, zowel door mens als natuur, verschillen van de leggingslocatie. Dat is de reden dat een grondroerder moet onderzoeken waar de kabel of leiding op het moment van de werkzaamheden ligt.
Een voorbeeld
Een voorbeeld van de sanctie op het enkel negatief lokaliseren wordt gegeven in een kwestie die diende bij het gerechtshof Leeuwarden.
De provincie Groningen had opdracht gegeven aan aannemersbedrijf X om walbeschoeiing aan te brengen nabij het sluishoofd te Delfzijl. Voor dit doel zouden stalen damwanden in de bodem worden geplaatst (ingetrild). X had een Klic-melding gedaan en uit de Klic-tekening bleek dat in het werktracé een waterleiding van Waterbedrijf Groningen N.V. aanwezig was. Op locatie was de aanwezigheid van de leiding ook aangegeven door zinkerborden (gele borden met een grote zwarte “Z” er op getekend die aangeven dat er op die locatie een kabel of leiding in het water is ‘afgezonken’).
X heeft geprobeerd de leiding te traceren met een spuitlans. X heeft na veel traceerwerk moeten constateren dat zij de leiding niet heeft kunnen lokaliseren. X is vervolgens toch begonnen met het intrillen van de damwanden. Op enig moment is gebleken dat de damwanden de desbetreffende waterleiding hadden doorkliefd. De rechtbank en het hof oordeelde dat X aansprakelijk is voor de schade van Waterbedrijf Groningen N.V. omdat uit de Klic-tekening, en de zinkerborden op locatie, bleek dat er een leiding in de grond lag. Nu deze leiding niet feitelijk is gelokaliseerd staat vast dat X tekort is geschoten in de op haar rustende zorgplicht zoals opgenomen in artikel 2 WION.
Conclusie
Lokaliseren is een van de belangrijkste verplichtingen die een grondroerder heeft. Deze lokaliseringsplicht is geen inspanningsplicht maar een resultaatsplicht. Als er niet feitelijk wordt gelokaliseerd en er ontstaat schade aan een kabel of leiding door grondroerende werkzaamheden, dan staat in principe de aansprakelijkheid van de grondroerder vast. Mocht de kabel of leiding echt niet worden gevonden, dan kan in sommige gevallen contact worden opgenomen met de beheerder van de kabel of leiding die vervolgens op locatie de exacte ligging aanwijst.
Sebastiaan van de Kant
Peter van Huizen
Positief lokaliseren
Voor aanvang van grondroerende werkzaamheden moet een grondroerder een Klic-melding doen bij het Kadaster. Uit de Klic-tekening blijkt vervolgens of en waar in het werktracé kabels en leidingen zich bevinden. Op grond van artikel 2 van de WION heeft een grondroerder de plicht om de kabels en leidingen die uit de Klic-tekening blijken ook daadwerkelijk te traceren. Dit heet de lokaliseringsplicht. Deze lokaliseringsplicht houdt een resultaatsplicht in en wordt ook wel ‘positief lokaliseren’ genoemd. Deze positieve lokalisering wordt soms door grondroerders wel eens ten onrechte vervangen door ‘negatief lokaliseren’; de grondroerder gaat over tot grondroerende werkzaamheden omdat hij na intensief zoekwerk de kabels en/of leidingen die uit de Klic-tekening blijken niet heeft kunnen vinden. Als er in die situatie toch schade wordt toegebracht aan een kabel of leiding dan staat over het algemeen de aansprakelijkheid van de grondroerder vast.
De inspanningen die een grondroerder zal moeten verrichten om succesvol te kunnen lokaliseren zal afhangen van de bodem en de feitelijke situatie. Feit blijft wel dat grondroerders er van uit moeten gaan dat kabels en leidingen enkel door verloop van tijd niet meer op de exacte locatie liggen zoals in de Klic-tekening is opgenomen. De Klic-tekeningen geven namelijk enkel de leggingslocatie, de locatie waar de kabel of leiding in het verleden werd gelegd, weer en niet de huidige liggingslocatie. De WION spreekt daarom ten onrechte over het verstrekken van liggingsgegevens omdat uit een Klic-tekening enkel blijkt waar de kabels en leidingen in het verleden zijn gelegd; de leggingsgegevens. De actuele liggingslocatie van kabels of leidingen kan door een veelvoud van oorzaken, zowel door mens als natuur, verschillen van de leggingslocatie. Dat is de reden dat een grondroerder moet onderzoeken waar de kabel of leiding op het moment van de werkzaamheden ligt.
Een voorbeeld
Een voorbeeld van de sanctie op het enkel negatief lokaliseren wordt gegeven in een kwestie die diende bij het gerechtshof Leeuwarden.
De provincie Groningen had opdracht gegeven aan aannemersbedrijf X om walbeschoeiing aan te brengen nabij het sluishoofd te Delfzijl. Voor dit doel zouden stalen damwanden in de bodem worden geplaatst (ingetrild). X had een Klic-melding gedaan en uit de Klic-tekening bleek dat in het werktracé een waterleiding van Waterbedrijf Groningen N.V. aanwezig was. Op locatie was de aanwezigheid van de leiding ook aangegeven door zinkerborden (gele borden met een grote zwarte “Z” er op getekend die aangeven dat er op die locatie een kabel of leiding in het water is ‘afgezonken’).
X heeft geprobeerd de leiding te traceren met een spuitlans. X heeft na veel traceerwerk moeten constateren dat zij de leiding niet heeft kunnen lokaliseren. X is vervolgens toch begonnen met het intrillen van de damwanden. Op enig moment is gebleken dat de damwanden de desbetreffende waterleiding hadden doorkliefd. De rechtbank en het hof oordeelde dat X aansprakelijk is voor de schade van Waterbedrijf Groningen N.V. omdat uit de Klic-tekening, en de zinkerborden op locatie, bleek dat er een leiding in de grond lag. Nu deze leiding niet feitelijk is gelokaliseerd staat vast dat X tekort is geschoten in de op haar rustende zorgplicht zoals opgenomen in artikel 2 WION.
Conclusie
Lokaliseren is een van de belangrijkste verplichtingen die een grondroerder heeft. Deze lokaliseringsplicht is geen inspanningsplicht maar een resultaatsplicht. Als er niet feitelijk wordt gelokaliseerd en er ontstaat schade aan een kabel of leiding door grondroerende werkzaamheden, dan staat in principe de aansprakelijkheid van de grondroerder vast. Mocht de kabel of leiding echt niet worden gevonden, dan kan in sommige gevallen contact worden opgenomen met de beheerder van de kabel of leiding die vervolgens op locatie de exacte ligging aanwijst.
Sebastiaan van de Kant
Peter van Huizen
Gerelateerd
Energietransitie
