Illegaal gebruik van softwarelicenties: niet zonder prijskaartje

Illegale software en schadevergoeding

Softwareproducenten maken gebruik van digitale tools van gespecialiseerde bedrijven of samenwerkingsverbanden (zoals de Business Software Alliance) om illegaal gebruik van hun software op te sporen en aan te pakken. Dit mondt vaak uit in een discussie over de verschuldigde schadevergoeding. Vaak een ingewikkelde, want valt er onder schade? En hoe bepaal je de hoogte van de schadevergoeding?

Een gang naar de rechter wordt daarbij niet geschuwd, met vaak wisselende uitkomsten. Zo wordt soms in het voordeel van de illegale gebruiker geoordeeld dat bij illegaal gebruik een marktconforme licentievergoeding verschuldigd is, in plaats van de vaak veel hogere cataloguswaarde van de software van de softwareproducent. Ook is er veel discussie of ‘afgerekend’ moet worden voor het gebruik van het volledige pakket dat illegaal gedownload is, of dat enkel de vervolgens gebruikte modules voor vergoeding in aanmerking komen. Daarover wordt wisselend geoordeeld: er zijn gevallen bekend waarin bij de schadebegroting het daadwerkelijke gebruik van onderdelen van de software gehanteerd is, terwijl ook wel geoordeeld is dat het volledige softwarepakket zoals dat gedownload is vergoed moet worden.

Nieuwe loot aan de stam, en aanleiding voor dit blog, is een uitspraak van de rechtbank Noord-Holland.

Wat was er aan de hand?

Torpedo c.s., hierna kortheidshalve Torpedo, is een onderneming gespecialiseerd in het buigen van metalen buizen en pijpen. Torpedo maakte tot 2015 een aantal jaren gebruik van ERP-software van Isah. In 2020 Isah was ermee bekend dat het mogelijk was om de software van Isah zodanig te manipuleren dat het mogelijk werd om zonder licentie, dus onrechtmatig, gebruik te blijven maken van de software. Uit onderzoek door het beveiligingsbedrijf Fox-IT blijkt dat Torpedo na opzegging van de overeenkomst in 2015 nog enkele jaren gebruik was blijven maken van de ERP-software. Dat is door Torpedo ook erkend; Torpedo heeft aangegeven dit gedaan te hebben omdat het opvolgende ERP-systeem niet tijdig gereed was.

Isah vordert in deze procedure van Torpedo naast (1) gederfde licentie-inkomsten ook (2) een eenmalige gebruiksvergoeding, die Isah normaliter rekent aan klanten die een nieuwe overeenkomst met haar aangaan.

Hoe oordeelt de rechtbank?

1. De door Isah gevorderde misgelopen licentievergoeding wordt gedeeltelijk toegewezen. Uit het onderzoek van Fox-IT blijkt namelijk dat het gebruik door Torpedo in intensiteit is afgenomen, waarbij na 1,5 jaar het gebruik van de software voornamelijk heeft bestaan uit inzage. De rechtbank gaat niet mee in het betoog van Isah dat sprake is van één basispakket dat zowel gebruik als inzage omvat, en matigt zodoende de gevorderde licentievergoeding tot ongeveer 2/3 van de misgelopen reguliere licentievergoeding.
2. Ten aanzien van de gevorderde eenmalige gebruiksvergoeding heeft Isah aangevoerd dat Torpedo deze verschuldigd is omdat feitelijk de software via een omweg opnieuw door haar in gebruik genomen is. In deze stelling wordt Isah niet gevolgd. De rechtbank is van oordeel dat uitgegaan moet worden van de situatie dat de licentieovereenkomst niet opgezegd zou zijn en Torpedo op rechtmatige wijze (tegen betaling van een licentievergoeding) het gebruik zou hebben voortgezet. Om die reden wijst de rechtbank de gevorderde eenmalige gebruiksvergoeding af.

In deze kwestie zou je dus kunnen stellen dat het illegaal voortzetten van het gebruik van de ERP-software voor Torpedo voordeliger is geweest dan het opnieuw aangaan van een overeenkomst voor het gebruik daarvan toen bleek dat het opvolgende ERP-pakket niet tijdig gereed was. Of dit helemaal zuiver is, durf ik te betwijfelen. Goed denkbaar is dat in een dergelijke hypothetische situatie (inderdaad) een verlenging met Isah was afgesproken in plaats van een nieuw contract. En zo mogelijk had Torpedo dan ook een licentie voor een kortere duur afgesproken. Bovendien wordt Torpedo veroordeeld in de (forse) proceskosten van ruim € 37.000,00, waarmee het eventuele voordeel dat Torpedo zou hebben genoten hoe dan ook weer weggenomen is. Stof tot nadenken geeft het evengoed wel.

Ziet u zich geconfronteerd met een claim vanwege het illegaal gebruiken van software? Of bent u juist een softwareproducent wiens software illegaal gebruikt wordt? Met beide hebben wij ruime ervaring. Weet ons dan ook graag te vinden.

Sven Wakker, advocaat IT-recht