Heeft u een dagvaarding ontvangen? Of bent u in een juridisch conflict verwikkeld geraakt en overweegt u naar de rechter te gaan om uw gelijk te halen? Dan is het handig om te weten hoe een civiele rechtszaak verloopt. De civiele rechter behandelt geschillen tussen twee private partijen. Dat kunnen zowel natuurlijke personen zijn als rechtspersonen, zoals een B.V. of een stichting.
De betrokken partijen
Allereerst is er natuurlijk een rechter betrokken bij de zaak. De civiele rechter wordt ook wel burgerlijke rechter genoemd. Bij eenvoudige zaken is slecht één rechter betrokken. Dat noemen we ook wel een enkelvoudige kamer. Als de zaak ingewikkeld of zwaar is kunnen er ook meerdere rechters bij betrokken zijn, een zogenaamde meervoudige kamer.
De partijen in het geding hebben beide een naam. Degene die het initiatief neemt om naar de rechter te gaan noemen we eiser. Hij eist immers iets van de andere partij. Degene die zich in het proces moet verdedigen noemen we gedaagde.
Indien wordt geprocedeerd bij een rechtbank geldt een verplichte procesvertegenwoordiging. Dat betekent dat beide partijen verplicht zijn zich te laten bijstaan door een advocaat. Civiele zaken met kort gezegd een vordering van ten hoogste € 25.000,-, alsmede zaken over huurrecht en zaken over arbeidsrecht worden echter behandeld door de sector kanton. Bij de sector kanton kan zonder advocaat geprocedeerd worden.
Conservatoir beslag
De eiser kan er allereerst voor kiezen conservatoir beslag te leggen op goederen van de gedaagde, bijvoorbeeld op zijn bankrekening of op de inventaris van een bedrijf. Het doel hiervan is het verkrijgen van zekerheid voor het daadwerkelijk voldoen van de vordering nadat vonnis wordt gewezen. Daarbij kan het leggen van beslag dienen als pressiemiddel. De eiser moet om beslag te leggen zijn advocaat een verzoekschrift laten indienen bij de voorzieningenrechter van de rechtbank. Als de voorzieningenrechter het verzoek toewijst geeft de eiser de deurwaarder opdracht het beslag te leggen. Na het leggen van conservatoir beslag dient over het algemeen binnen veertien dagen een procedure te worden opgestart door middel van het uitbrengen van een dagvaarding. Voor meer informatie over het conservatoir beslag, klik hier.
De eerste schriftelijke ronde
De advocaat van de eiser stelt een dagvaarding op waarin de vordering van de eiser uiteen wordt gezet. De dagvaarding wordt via een deurwaarder verzonden aan de gedaagde. Op de dagvaarding staat vermeld wanneer en waar de gedaagde moet verschijnen. Hoofdregel is dat de gedaagde moet verschijnen bij een rechtbank die dicht bij zijn woonplaats ligt. De dagvaarding wordt vervolgens ook aan de rechtbank gezonden. Daar wordt de zaak ingepland, dat noemen we op de rol zetten.
Door de verplichte procesvertegenwoordiging moet de gedaagde ook een advocaat zoeken. Deze advocaat meldt zich bij de rechtbank en begint dan met het schrijven van een conclusie van antwoord. Daarin wordt uitgelegd waarom de vordering van de eiser niet toegewezen zou moeten worden.
Als de gedaagde geen advocaat zoekt en niet reageert op de dagvaarding zal de rechter direct vonnis wijzen en zal de vordering over het algemeen worden toegewezen. Dit vonnis noemen we een verstekvonnis.
Een comparitie van partijen
Na de eerste schriftelijke ronde roept de rechter partijen doorgaans op om voor de rechtbank te verschijnen voor een mondelinge behandeling van de zaak. Dit heet een comparitie van partijen. Partijen kunnen er voor kiezen alleen hun advocaat te laten gaan. Het is echter verstandig ook zelf bij de comparitie van partijen aanwezig te zijn. Vaak stelt de rechter aan partijen allerlei vragen en krijgen partijen de gelegenheid hun standpunten toe te lichten. Ook probeert de rechter vaak te bewerkstelligen dat partijen er onderling uitkomen. Indien een schikking wordt getroffen is de procedure daarmee ten einde gekomen.
Aanvullende stappen
Op de comparitie bepaalt de rechter het verdere verloop van de procedure. Als geen schikking wordt getroffen en de rechter nog niet voldoende duidelijkheid heeft gekregen, dan kan de rechter eerst een tussenvonnis wijzen. Een tussenvonnis kan op een bepaald onderdeel een oordeel bevatten en op een ander onderdeel partijen vragen aanvullend bewijs te leveren. Zo kan de rechter bepalen dat er getuigen moeten worden gehoord of dat er een deskundige benoemd moet worden. Ook kan de rechter bepalen dat er een tweede schriftelijke ronde komt waarin partijen kunnen reageren op elkaars standpunten.
Vonnis
Als de rechter voldoende duidelijkheid heeft gekregen zal hij een (eind)vonnis wijzen. Hierin staat welke van de partijen de rechter in het gelijk stelt. Ook staat in het vonnis wie de kosten van de procedure moet betalen. Vaak is dit de verliezende partij.
Executie
Partijen zijn verplicht zich aan het vonnis te houden. Als de in het ongelijk gestelde partij zich niet aan het vonnis houdt, dan kan hij daartoe worden gedwongen. Met behulp van een deurwaarder kan bijvoorbeeld executoriaal beslag gelegd worden op eigendommen van de in het ongelijk gestelde partij, zodat deze eigendommen verkocht kunnen worden. Uit de opbrengst kan de in het gelijk gestelde partij zijn vordering voldoen. Indien reeds conservatoir beslag was gelegd gaat dit beslag over in een executoriaal beslag. Het is dan niet nodig nogmaals beslag te leggen.
Hoger beroep
Als een partij het niet eens is met de beslissing van de rechter, dan kan die partij binnen een bepaalde termijn in hoger beroep. Dan wordt de zaak opnieuw voorgelegd aan een rechter, dit maal een rechter bij het gerechtshof.
Gerelateerd
Corporate
