Inleiding
Na de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019 (ECLI:NL:RVS:2019:1603) is een groot aantal projecten stil komen te liggen. De (woning)bouwsector wordt als gevolg van de stikstofproblematiek op dit moment geconfronteerd met een sterk toegenomen onderzoeklast en met het feit dat aan veel (woning)bouwprojecten ondanks de zeer beperkte stikstofdepositie geen medewerking wordt verleend door het bevoegd gezag (zie hierover Kennisartikel woningbouw en stikstofproblemen).
Op verschillende manieren probeert de overheid te voorzien in instrumenten voor de aanpak van de stikstofproblematiek. Zo is met ingang van 1 januari 2020 de Spoedwet aanpak stikstof in werking getreden (zie voor de inhoud van de Spoedwet Kennisartikel Spoedwet aanpak stikstof) en zijn door de provincies eerder al beleidsregels opgesteld voor intern en extern salderen. Om initiatiefnemers verder te helpen stelt het Rijk nu een Handreiking woningbouw en AERIUS beschikbaar. Het doel van de Handreiking is om initiatiefnemers, gemeenten en provincies te helpen om de stikstofdepositie van woningbouwprojecten in kaart te brengen.
Handreiking woningbouw en AERIUS
De handreiking geeft indicaties en aandachtspunten voor AERIUS-calculaties om de mogelijke stikstofdepositie van woningbouw in kaart te brengen. Daarbij merken wij op dat de Handreiking geen juridische status heeft en dat bij twijfel alleen een AERIUS-calculatie uitsluitsel kan bieden.
Indicatie van stikstofdepositie
Voor projecten met een stikstofdepositie van 0,00 mol/ha/jaar hoeft geen vergunning in het kader van de Wet natuurbescherming te worden aangevraagd. Voor de bouw van woningen dient ten aanzien van aanlegfase en de gebruiksfase via een AERIUS-berekening te worden nagegaan wat de stikstofdepositie van het project is.
De Handreiking biedt de volgende indicatie van de hoeveelheid stikstofdepositie voor bouwprojecten:
Tabel 1. Handreiking indicatieve depositie
Uit deze tabel blijkt dat bij maximaal 50 laagbouwwoningen, gebouwd op zandgrond op minimaal 7 km afstand van een Natura-2000 gebied, de stikstofdepositie onder gemiddelde omstandigheden 0,00 mol/ha/jaar is. Dit geldt zowel voor de aanlegfase en de gebruiksfase. De indicatie dat op basis van deze tabel geen sprake is stikstofdepositie en daarmee geen vergunningplicht geldt, is niet juridisch bindend. Wij merken nogmaals op dat alleen een AERIUS-calculatie juridisch gezien uitsluitsel kan geven over de depositie en daarmee de vergunningplicht.
Gehanteerde uitgangspunten bij opstellen indicatie
Bij het opstellen van de indicatie zijn voor woningbouw de volgende uitgangspunten gehanteerd:
- Gasloos (conform het bouwbesluit) en haardloos wonen.
- Het betreft de bouw van laagbouwwoningen.
- De woningen worden gerealiseerd op zandgrond.
- Ammoniakemissies als gevolg van menselijk gebruik, huisdieren e.d. worden niet aan woningbouw toegerekend en blijven conform het document “Instructie gegevensinvoer voor AERIUS Calculator 2019” buiten beschouwing.
- Voor de emissie uit verkeer tijdens de gebruiksfase is uitgegaan van het kengetal 0,27 kg NOx per woning.
- Voor de emissie uit de aanlegfase (mobiele werktuigen en transportbewegingen) is uitgegaan van 3 kg NOx per woning.
De indicatieve tabel geldt dus enkel in het geval dat er sprake is van gasloos bouwen op zandgronden. Indien wordt afgeweken van een van de uitgangspunten óf indien sprake is van een op basis van de tabel grotere stikstofdepositie dan 0,00 mol/ha/jaar, dan dient alsnog een berekening te worden gemaakt in AERIUS Calculator om te bepalen wat de daadwerkelijke depositie is.
AERIUS-berekening
Indien een berekening in AERIUS Calculator dient te worden gemaakt, dan geeft de handreiking aan dat de volgende zaken dienen te worden ingevoerd:
- Aanlegfase met mobiele werktuigen (de belangrijkste factor om deze depositie te verlagen is het gebruik van moderne mobiele werktuigen (Stage IV). Indien noodzakelijk wordt ook het bouwrijp maken van de grond meegenomen.
- Aanlegfase met transport, en de route en naar de bouwlocatie (bij gebruik van lichte materialen- houtskeletbouw en modulair bouwen- kan de depositie lager zijn).
- Aanlegfase met transport(route) van werknemers (de depositie zal lager zijn bij gezamenlijk transport en elektrisch vervoer).
- Gebruiksfase, alleen de aantrekkende werking van het verkeer.
Conclusie
Met deze handreiking biedt het Rijk handvatten voor het bepalen van de stikstofdepositie van woningbouwprojecten voor gasloos wonen op zandgronden. Het is echter maar een indicatie, die niet juridisch bindend is. AERIUS-berekeningen blijven dus leidend. Daarbij geldt een aantal uitgangspunten waaraan dient te zijn voldaan. Indien hier niet aan is voldaan (óf op basis van de tabel sprake is van een grotere depositie dan 0,00 mol/ha/jaar), dan dient alsnog een berekening in AERIUS Calculator te worden gemaakt. Het toepassingsbereik van de Handreiking is dus beperkt. Wat betreft de gegevensinvoer in AERIUS Calculator biedt deze Handreiking een klein kader, zodat duidelijk is welke zaken dienen te worden meegenomen. Hierbij wordt bovendien aangegeven in welke situatie de stikstofdepositie lager kan zijn.
