De zes kerninstrumenten van de Omgevingswet

20 augustus 2021, laatst geüpdatet 11 september 2024
De Omgevingswet verplicht overheden nieuwe kerninstrumenten te gebruiken voor het beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving. In een reeks korte en praktische artikelen gaan wij nader in op elk van deze zes instrumenten.
In dit artikel

Deel I: de omgevingsvisie

De omgevingsvisie is een samenhangend strategisch plan over de fysieke leefomgeving. In een omgevingsvisie wordt bepaald hoe de taken van een bestuursorgaan worden ingevuld en worden de verdere ambities voor de lange termijn geformuleerd. Het Rijk, de provincie en de gemeente zijn elk verplicht om één omgevingsvisie vast te stellen voor hun hele grondgebied.

Deel II: het programma

Het programma bevat beleidsvoornemens en concrete maatregelen om de gewenste kwaliteit van de fysieke leefomgeving te realiseren. Het programma heeft een sectoraal, gebiedsgericht of themagericht karakter. De Omgevingswet maakt een onderscheid tussen vier soorten programma’s: verplichte programma’s vanwege Europese richtlijnen, verplichte programma’s bij (dreigende) overschrijding van een omgevingswaarde, een onverplicht programma en een programma met programmatische aanpak.

Deel III: algemene rijksregels

De Omgevingswet gaat uit van het decentraal, tenzij-principe. Dit betekent dat het in eerste instantie aan de gemeente is om bij nieuwe ontwikkelingen of initiatieven een belangenafweging te maken en hieromtrent te besluiten. Uit het oogpunt van efficiency, eenheid in regelgeving en transparantie kan het echter gewenst zijn om een vraagstuk landelijk te regelen. Het Rijk werkt dan met algemene regels. Deze algemene rijksregels zijn gesteld in het Besluit bouwwerken leefomgeving en het Besluit activiteiten leefomgeving.

Deel IV: het omgevingsplan

Het omgevingsplan vervangt de gemeentelijke bestemmingsplannen en beheersverordeningen en bevat de algemene regels van de gemeente voor de fysieke leefomgeving. Onder de Omgevingswet heeft iedere gemeente één omgevingsplan voor haar grondgebied. Bij inwerkingtreding van de Omgevingswet ontstaat een omgevingsplan van rechtswege. Gemeenten krijgen tot eind 2029 de tijd om een “echt” omgevingsplan vast te stellen.

Deel V: de omgevingsvergunning

De omgevingsvergunning is geen nieuw instrument. Ook nu zijn bepaalde activiteiten slechts toegestaan als daarvoor een omgevingsvergunning is verleend. De Omgevingswet heeft als uitgangspunt om activiteiten waar mogelijk te reguleren met algemene regels. In sommige gevallen moet een initiatiefnemer (burger, bedrijf, overheid) een melding doen voordat de activiteit mag worden uitgevoerd. Daarnaast is een beperkt aantal activiteiten vergunningplichtig. In artikel 5.1 van de Omgevingswet is voor verschillende activiteiten een vergunningplicht opgenomen. Deze vergunningplicht wordt verder uitgewerkt in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Naast de activiteiten die vergunningplichtig zijn, verandert ook een aantal procedurele aspecten met betrekking tot de omgevingsvergunning.

Deel VI: het projectbesluit

U kunt de artikelen van deze reeks lezen door op de bovenstaande titel te klikken. Wilt u meer weten? Neem dan contact op met Joyce de Bruijn, Jeroen Niederer of een van de andere specialisten omgevingsrecht van Dirkzwager.

Gerelateerd

Voorbereiding voorkeursbeschikking: uniforme openbare voorbereidingsprocedure niet van toepassing!

In onze gemeentepraktijk adviseren wij regelmatig over de vestiging van een voorkeursrecht en over de aanpak van een gebiedsontwikkeling nadat een...

Koninklijk Besluit onteigening Rijnhaven-Oost: zorgen over alternatieve locatie en niet passende plannen voor zelfrealisatieplannen

Op grond van het overgangsrecht bij de Omgevingswet worden alle onteigeningsverzoeken die voor 1 januari 2024 bij de Corporate Dienst zijn ingediend nog...
Bedrijventerrein Den Haag

Onteigening: verkoop is geen zelfrealisatie!

Onteigening; Koninklijk Besluit 22 oktober 2024 gemeente Echt-Susteren: verkoop is geen zelfrealisatie. Een heel interessant Koninklijk Besluit omdat de Kroon...

Verkoper aansprakelijk door mededelingen over bodemverontreiniging?

Indien de koper van onroerend goed na aankoop ontdekt dat er bodemverontreiniging aanwezig is, zal hij vaak proberen zijn schade te verhalen op de verkoper....

De Afdeling bevestigt: stikstofruimte van de 100 km-maatregel mag niet worden gebruikt

Sinds 24 maart 2020 kunnen natuurvergunningen worden aangevraagd op basis van het stikstofregistratiesysteem (SSRS). Een van de eerste maatregelen die door het...
Zonsondergang horizon - natura 2000 gebied

Het additionaliteitsvereiste bij stikstof: wanneer is extern salderen bij een project nu mogelijk?

Een project mag niet leiden tot aantasting van een Natura 2000-gebied. Een van de manieren om dit te bereiken is door middel van externe saldering. Deze manier...
No posts found