Ik ben failliet verklaard, kan ik nog wel vrij beschikken over mijn vermogen?
Nee, over het tot het faillissement behorend vermogen kunt u niet meer vrij beschikken. Door het faillissements verliest u namelijk de beschikking en het beheer over dit vermogen. Dit werkt terug tot 00:00 uur van de dag waarop het faillissement is uitgesproken. Het faillissement kan daarmee als een soort beslag op het tot het faillissement behorend vermogen worden beschouwd.
Concreet betekent dit dat u vanaf dat moment geen rechtshandelingen meer kan verrichten die het tot het faillissement behorend vermogen ─ ook wel de boedel ─ binden. De enige uitzondering op voornoemde regel is wanneer de boedel bij een specifieke handeling gebaat is. Betekent dit dat u zelf helemaal geen rechtshandelingen meer kan verrichten? Nee, dit is ook weer niet het geval. Als u failliet bent verklaard blijft u nog wel bevoegd om rechtshandelingen te verrichten die u persoonlijk binden. U blijft bijvoorbeeld beschikkingsbevoegd om uw goederen die buiten het faillissementsvermogen vallen te verkopen aan derden.
Wat valt er onder het faillissementsbeslag?
Zoals hierboven beschreven, kan het faillissement worden beschouwd als een beslag op uw vermogen. Uit de wet vloeit voort dat het faillissementsbeslag niet enkel rust op het vermogen wat u heeft op 00:00 uur van de dag van de faillissementsuitspraak, maar ook op hetgeen u gedurende het faillissement verwerft. Onder andere kan worden gedacht aan looninkomsten of een (voorafgaand het faillissement aanvaarde) schenking, die gedurende het faillissement wordt verkregen.
Toch vallen niet al uw goederen en/of inkomsten onder het faillissementsbeslag. In het geval u als natuurlijk persoon failliet gaat, heeft u onder andere recht op een vrij te laten bedrag (“VTLB”) om uzelf te kunnen onderhouden. De curator houdt bij de berekening van het VTLB met verschillende factoren betreft uw woonsituatie rekening, bijvoorbeeld de hoogte van uw woonlasten en of er minderjarige kinderen thuiswonend zijn. U mag zelf bepalen waar u het VTLB aan uitgeeft. Niet alleen het VTLB valt buiten het faillissementsbeslag. Ook diverse andere goederen en (hoogstpersoonlijke) rechten vallen (onder omstandigheden) erbuiten, zoals goederen onder bewind en familierechten.
Met wie krijg ik gedurende het faillissement te maken?
Bij een faillissement stelt de rechtbank een curator aan. De curator treedt namens de gezamenlijke schuldeisers op. Met zijn aanstelling wordt de curator belast met het beheer en de vereffening van het tot het faillissement behorend vermogen. Het is de taak van de curator om ervoor te zorgen dat uw schuldeisers volgens de wettelijke rangorde betaald krijgen. Met de curator zal u gedurende het faillissement doorgaans veel contact hebben.
De rechtbank benoemt voorts een rechter-commissaris. De rechter-commissaris houdt onder andere toezicht op de werkzaamheden van de curator. Dit gebeurt onder meer, doordat de curator voor bepaalde rechtshandelingen de machtiging of toestemming van de rechter-commissaris nodig heeft, bijvoorbeeld indien hij activa boven een bepaald bedrag wil verkopen of personeel van de gefailleerde onderneming wil ontslaan. In de praktijk komt u als (bestuurder van) gefailleerde minder snel in aanraking met de rechter-commissaris. Er bestaan echter redenen waarom u toch voor de rechter-commissaris dient te verschijnen. Zo kan een rechter-commissaris u oproepen voor een faillissementsverhoor, indien u weigert te voldoen aan uw inlichtingen- of medewerkingsplicht.
Wat zijn mijn verplichtingen gedurende het faillissement?
Indien u failliet bent verklaard, dient u zich te houden aan uw wettelijke inlichtingen- en medewerkingsplicht. Dit betekent dat u (onder andere) aan de curator en de rechter-commissaris alle inlichtingen dient te geven die van u worden gevraagd. Ook wordt er van u verwacht dat u de curator op eigen initiatief inlicht over feiten en omstandigheden waarvan u weet of behoort te weten dat deze voor de omvang, het beheer of de vereffening van de boedel van belang zijn. Daarnaast moet u de curator alle medewerking verlenen bij het beheer en vereffening van de boedel en dient u hem de administratie volledig en ongeschonden te overhandigen. De inlichtingen- en medewerkingsplicht geldt ook als u bestuurder of commissaris van een gefailleerde onderneming bent.
Het niet voldoen aan de inlichtingen- of medewerkingsplicht kan (grote) consequenties met zich meebrengen. Zo kan dit onder meer resulteren in een faillissementsverhoor bij de rechter-commissaris of kunt u in verzekerde bewaring worden gesteld.
Conclusie
In het kort heb ik uiteengezet wat het faillissement voor u als gefailleerde betekent. In het volgende deel komen enkele andere belangrijke gevolgen van het faillissement voor u als (bestuurder van) gefailleerde aan bod.
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen? Neem dan contact op met Marene van den Berg, telefonisch bereikbaar op 024 – 381 31 97 en per e-mail op m.vandenberg@dirkzwager.nl
