Toepassing beleidsregel
Met de beleidsregel Informatieverstrekking (de Beleidsregel) geeft de AFM invulling aan de open normen die in regelgeving over informatievoorziening – waaronder de Wet op het financieel toezicht (Wft) en de Wet oneerlijke handelspraktijken (Wohp) – zijn opgenomen. Deze Beleidsregel bestaat sinds 2013.
De beleidsregel bevat – kort gezegd – beleid over de volgende onderwerpen:
- Reclame-uitingen;
- Correctheid, duidelijkheid en niet misleidendheid van informatievoorziening; en
- Relevante kenmerken van en essentiële informatie over financiële producten.
Inhoud en wijzigingen beleidsregel
In de eind 2018 herziene Beleidsregel vult de AFM de bestaande beleidsregels aan met een aantal verduidelijkingen en voorbeelden. Ook enkele punten over de informatieverstrekking bij beleggingsproducten zijn aangepast.
Reclame-uitingen
De AFM geeft allereerst aan wanneer sprake is van een ‘reclame-uiting’ en geeft vervolgens invulling aan de vereisten die gelden indien sprake is van een reclame-uiting. Nieuw in de beleidsregel is het beleid over reclame-uitingen in het kader van prospectussen. De informatievoorziening bij prospectussen is voor de verstrekking van consumentenkrediet en hypothecair krediet niet per definitie relevant en zullen wij daarom in een aparte blog behandelen.
Vervolgens gaat de AFM in op de vereisten ten aanzien van informatieverstrekking. Hieronder zetten we de informatie-eisen uit de herziene Beleidsregel op een rij die voor consumentenkrediet en hypothecair krediet relevant kunnen zijn.
Informatie is correct, duidelijk en niet misleidend
Op grond van artikel 4:19 Wft moet de verstrekte informatie correct, duidelijk en niet misleidend zijn. In de beleidsregel van 2013 had de AFM hier al een invulling aan gegeven. Deze invulling wordt uitgewerkt aan de hand van voorbeelden.
Informatie is correct als de informatie inhoudelijk juist is, de consument krijgt wat hem wordt verteld en er geen tegenstrijdigheden in de informatie zitten.
Informatie is duidelijk en niet misleidend als deze eenvoudig inzicht geeft in de relevante kenmerken van het product en of de informatie de consument niet op het verkeerde been zet. Dit betekent dat de informatie in ieder geval vindbaar, begrijpelijk en evenwichtig moet zijn voor de doelgroep.
Vindbaarheid van informatie
In de herziene Beleidsregel geeft de AFM extra voorbeelden van goed en slecht vindbare informatie en voorbeeld van onduidelijke en/of misleidende informatie. Informatie is goed vindbaar als de consument er ‘logischerwijs’ langs komt. Informatie of een ‘Dienstverleningsdocument’ (DVD) moet derhalve op een prominente plek op de website worden geplaatst. Vaak komt het er op neer dat informatie of DVD met maar 1 “muisklik” te raadplegen moet zijn. Als de informatie of DVD niet op een logische plek staat (het staat bijvoorbeeld onder een thema als ‘Juridische informatie’) dan is de informatie volgens de AFM moeilijk vindbaar.
Niet-duidelijke en/of misleidende informatie
Een interessante toevoeging aan de Beleidsregel is dat volgens de AFM niet alleen tekstuele informatie onduidelijk of misleidend kan zijn, maar dat ook afbeeldingen, grafieken en dergelijke. De zogeheten “presentatie” van de informatie mag de beslissing van een consument op misleidende wijze beïnvloeden.
Als voorbeelden van niet-duidelijke misleidende informatie noemt de AFM onder andere risico’s die verhullend worden omschreven, het niet vermelden van beperkende voorwaarden om in aanmerking te komen voor krediet en vermelding dat het product ‘gratis’ is terwijl dat niet het geval is. De AFM noemt daarbij het voorbeeld dat er vermeld is dat er geen afsluitkosten betaald hoeven te worden bij een NHG hypotheek, terwijl er voor de NHG wel eenmalig een premie betaald moet worden. Ook het volgende wordt door de AFM als misleidend geacht:
- het gebruik van de term ‘flexibele rente’ terwijl er ‘variabele rente’ bedoeld wordt;
- het vermelden van een rentepercentage dat alleen onder bijzondere voorwaarden van toepassing is; of
- de vermelding dat een hypotheek stabiele maandlasten heeft, terwijl deze tussentijds kunnen wijzigen.
Belangrijke nieuwe voorbeelden in de Beleidsregel betreffen vergelijkingen van financiële producten. Indien producten met elkaar worden vergeleken moet:
- duidelijk zijn hoe de vergelijking tot stand is gekomen (op basis van welke factoren wordt vergeleken?);
- een toelichting worden opgenomen hoe (on)volledig een vergelijking is (welke producten en partijen worden niet of wel meegenomen in de vergelijking en de reden hiervoor?); en
- niet onterecht de indruk worden gewekt dat op basis van persoonlijke informatie van de consument wordt vergeleken.
Relevante kenmerken financieel product
Op grond van artikel 4:20 Wft moet voorafgaand het aangaan van een financieel product informatie worden verstrekt die relevant is voor een adequate beoordeling van een financieel product. Relevante kenmerken van leningen zijn op hoofdlijnen in te delen in kosten (rente), voorwaarden, opnemen/aflossen, wijzigen/opzeggen en waar van toepassing fiscaliteit.
De AFM geeft een nadere invulling welke kenmerken relevant zijn voor doorlopend krediet en hypothecair krediet. In een aparte blog zullen wij hier nader op ingaan.
Tot slot moeten eventuele niet-marktconforme (niet in de markt gebruikelijke) kenmerken worden toegelicht.
Conclusie
De herziene Beleidsregel geeft verdergaande invulling aan de wijze waarop kredietverstrekkers informatie moeten verstrekken. Het is dan ook een goed moment om te bekijken of de informatieverstrekking met betrekking tot uw producten nog in lijn is met de beleidsregel. Indien u hierover van gedachten wilt wisselen, kunt u altijd contact met ons opnemen.
Chantal van den Borne, Sebastiaan van de Kant en Daniël van Essen.
