Concept wetsvoorstel tot registratie UBO's van trusts en soortgelijke juridische constructies

In onze artikelen van 17 februari 2020 en 6 mei 2019 is het wetsvoorstel tot invoering van wetgeving met betrekking tot registratie van de uiteindelijke belanghebbenden (UBO) van bepaalde vennootschappen en andere juridische entiteiten behandeld. Dit wetsvoorstel dat in de loop van 2020 van kracht moet worden, is nog in behandeling bij de Eerste Kamer.

Op 17 april 2020 is een consultatiedocument gepubliceerd met een concept van een wetsvoorstel en memorie van toelichting over de registratie van uiteindelijke belanghebbenden (UBO’s) van trusts en soortgelijke juridische constructies. Hierin is zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij het hiervoor genoemde wetsvoorstel. Belangstellenden kunnen tot 15 mei 2020 reageren op het concept wetsvoorstel dat hierna op hoofdlijnen wordt behandeld.

Waar ziet dit concept wetsvoorstel op?

Het concept wetsvoorstel ziet op zogenoemde Angelsaksische trusts en soortgelijke juridische constructies. Volgens de toelichting valt onder het begrip trust een juridische constructie waarbij goederen worden toevertrouwd aan een beheerder (trustee) die deze vermogensbestanddelen overeenkomstig de trustakte aanwendt voor één of meerdere begunstigden. Een bijzonder kenmerk van een trust is dat de goederen een afgescheiden vermogen vormen en geen deel uitmaken van het vermogen van de trustee (beheerder). De trustee heeft doorgaans wel ruime bevoegdheden ten aanzien van het bestuur, het beheer en de beschikking over trustvermogen. Trusts komen in verschillende verschijningsvormen voor en worden doorgaans gebruikt in de zakelijke, familiaire, culturele en charitatieve sfeer.

Met soortgelijke juridische constructies wordt bedoeld:

• een fonds zonder rechtspersoonlijkheid - niet zijn de een onderneming of rechtspersoon als bedoeld in de Handelsregisterwet 2007 - dat tot stand is gebracht bij een overeenkomst of samenstel van overeenkomsten, waarin deelnemers vermogen bijeenbrengen dat voor gezamenlijke rekening wordt belegd of anderszins wordt aangewend ten behoeve van de uiteindelijk belanghebbenden van het fonds;
• een juridische constructie die is opgenomen in de geconsolideerde lijst bedoeld in artikel 31, lid 10 van de Richtlijn (voor Nederland zijn dat in ieder geval een besloten en open Fonds voor Gemene Rekening).

Hierna wordt onder het begrip trust begrepen de soortgelijke juridische constructie.

Wat is de reikwijdte van het wetsvoorstel?

Deze wetgeving moet van toepassing worden op trusts en soortgelijke juridische constructies, waarvan de trustee of iemand in een vergelijkbare positie:

• in Nederland woonachtig of gevestigd is; of
• buiten de Europese Unie woonachtig of gevestigd is en namens de trust in Nederland een zakelijke relatie aangaat of onroerend goed verwerft.

Voor het begrip trustee wordt verwezen naar het Haagse Trustverdrag van 1985. Onder het aangaan van een zakelijke relaties moeten worden verstaan zakelijke, professionele, of commerciële relaties tussen een instelling en een natuurlijke persoon, rechtspersoon of vennootschap, die verband houden met de professionele activiteiten van die instelling en waarvan op het tijdstip dat het contact wordt gelegd, wordt aangenomen dat deze enige tijd zal duren. Een zeer ruime formulering.

Wat moet er geregistreerd worden?

Bij de Kamer van Koophandel moet informatie over de trust en de uiteindelijk belanghebbenden van de trust worden geregistreerd. De volgende informatie moet in het register worden opgenomen:

Van de trust zelf:

1. de naam, het type, de datum en plaats van totstandkoming, het doel waarvoor deze tot stand is gebracht.

Van de uiteindelijk belanghebbende (UBO):

1. naam, geboortemaand, geboortejaar, woonstaat en nationaliteit;
2. burgerservicenummer;
3. fiscaal identificatienummer van een ander land als de UBO niet in Nederland woont;
4. geboortedag, geboorteplaats, geboorteland en woonadres;
5. aard en omvang van het gehouden economische belang in de trust (nog vast te stellen).

Van de trusts en de uiteindelijk belanghebbende (UBO):

1. afschriften van documenten op grond waarvan de gegevens van de trust zijn geverifieerd;
2. afschriften van documenten op grond waarvan de gegevens van de uiteindelijk belanghebbende uit de onderdelen 1 tot en met 4 zijn geverifieerd.

Volgens de toelichting is hierbij aandacht besteed aan de verplichtingen in het kader van de bescherming van persoonsgegevens. De bewaartermijn van de informatie opgenomen in het register is minimaal vijf en maximaal tien jaar vanaf het moment dat er geen grond was voor registratie.

Wie kwalificeren als uiteindelijk belanghebbenden (UBO)?

Voor het begrip uiteindelijk belanghebbende van de trust wordt verwezen naar het UBO-begrip in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (hierna: “Wwft”). Hieronder vallen volgens de toelichting in ieder geval de oprichter(s), de trustee(s), de protector(s), de begunstigde(n) en elke andere natuurlijke persoon die door directe of indirecte eigendom of via andere middelen uiteindelijke zeggenschap over de trust uitoefent. Als de afzonderlijke personen die begunstigden zijn (nog) niet kunnen worden bepaald, dan wordt uitgegaan van de groep van personen in wier belang de trust is opgericht of werkzaam is. Hierbij wordt zo nauwkeurig mogelijk een beschrijving opgenomen van kenmerken of categorieën zodat de individuele begunstigden later kunnen worden achterhaald.

Wie moet registreren?

De trustee (beheer) van de trust is verplicht de informatie met betrekking tot de trust en de uiteindelijk belanghebbenden te laten registreren bij de Kamer van Koophandel. De registratie moet plaatsvinden binnen één week nadat registratieplicht is ontstaan. De trustee is verplicht de informatie in het register toereikend, actueel en accuraat te houden. De uiteindelijk belanghebbenden zijn verplicht de trustee van alle informatie te voorziening die daarvoor nodig is. Als de trusts en de uiteindelijk belanghebbenden al zijn ingeschreven in de UBO-register in een andere EU-lidstaat dan hoeft registratie in Nederland niet meer plaats te vinden.

Bij het niet voldoen aan deze verplichtingen kan een last onder een dwangsom of een bestuurlijke boete van de vierde categorie (2020: maximaal Euro 21.750) worden opgelegd.

De Kamer van Koophandel stelt de uiteindelijke belanghebbende (UBO) in kennis van de registratie in het trustregister.

Wie heeft toegang tot het UBO-register?

• Het UBO-register is voor iedereen toegankelijk via het internet. Bij raadpleging van het register kan een kostendekkende administratieve vergoeding verschuldigd zijn.
• De informatie over de uiteindelijke belanghebbende opgenomen onder 2 tot en met 4 hierboven en van de trust en de uiteindelijke belanghebbende gezamenlijk zijn “slechts” toegankelijk door de Financiële inlichtingen (hierna: “FIE”) eenheid en de bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen autoriteiten. Hieronder zullen naar verwachting in ieder geval de Belastingdienst, de FIOD, de Nationale Politie en de Autoriteit Financiële Markten gaan vallen.

Kan informatie in het register worden afgeschermd?

Op verzoek van een uiteindelijk belanghebbende kan informatie in het register worden afgeschermd tegen inzage door anderen dan de FIE, de bevoegde autoriteiten, bepaalde financiële instellingen en notarissen als dat nodig is ter bescherming van hun persoonlijke levenssfeer. Het moet dan gaan om een blootstelling aan onevenredig risico’s zoals fraude, ontvoering, chantage, afpersing, geweld, pesterijen of intimidatie. Ook minderjarigheid of handelingsonbekwaamheid anderszins kan kwalificeren. De informatie wordt door de Kamer van Koophandel direct bij ontvangst afgeschermd zodat de informatie niet openbaar is gedurende de behandeltermijn van het verzoek. Afscherming is niet mogelijk ten aanzien van het door de uiteindelijk belanghebbende gehouden aard en omvang van het economische belang in de trust.

Ons commentaar

• In de toelichting is de verwachting uitgesproken dat van maximaal 15 000 trusts en soortgelijke juridische constructies en hun uiteindelijke belanghebbende registratie bij de Kamer van Koophandel moet plaatsvinden. Dat zal vooral voor trusts die niet in Nederland of Europa gevestigd zijn maar die wel zakelijke banden hebben met Nederland of vastgoed bezitten in Nederland en dus registratieplicht hebben nog een behoorlijke opgave gaan worden.
• Er moet een grote hoeveelheid informatie van de trust en de uiteindelijk belanghebbende in het register van de Kamer van Koophandel worden opgenomen. Een belangrijk deel van de informatie zal al bekend zijn bij de Belastingdienst als op het trustvermogen de wetgeving ten aanzien van het zogenoemde afgezonderd particulier vermogen van toepassing is.
• In de familiaire sfeer wordt een Angelsaksische trust nog wel eens gebruikt voor levensonderhoud of een financiële tegemoetkoming bij calamiteiten van nazaten. In veel gevallen gaat het om een irrevocable discretionairy trust waarbij de beneficiaries (begunstigden) zelf niet weten dat ze begunstigden zijn maar er wel een zogenoemde letter of wishes van de insteller van de trust aanwezig is waarin staat aan wie uitkeringen uit het vermogen van de trust mogen toekomen. In die situaties kan een melding van de registratie door de trustee door de Kamer van Koophandel aan een uiteindelijk belanghebbende tot zeer onwenselijke situaties leiden.
• Onder de registratieplicht vallen ook besloten en open fondsen voor gemene rekening. Het besloten fonds wordt in de praktijk wel gebruikt voor beleggingen in de zakelijke en particuliere sfeer. Voor particuliere beleggers (box 3: inkomstenbelasting) die vermogen hebben belegd via een besloten fonds voor gemene rekening zou dat kunnen betekenen dat registratie bij de Kamer van Koophandel moet plaatsvinden van privégegevens waar dat voorheen niet nodig was. Het open fonds voor gemene rekening wordt in de praktijk nog al eens gebruikt voor bescherming van de privacy van het financiële vermogen van directeuren/grootaandeelhouders en particulieren. Ondanks dat registratie moet plaatsvinden van de uiteindelijke belanghebbenden van het fonds, is in dit wetsvoorstel niet opgenomen dat het fonds jaarcijfers moet publiceren bij de Kamer van Koophandel. Hierdoor blijft een open fonds voor gemene rekening voor de doelgroep voorlopig bruikbaar voor bescherming van financiële privacy.

Neem gerust contact met ons op bij vragen of opmerkingen of als u de gevolgen van de UBO-wetgeving voor de trust of het fonds voor gemene rekening waar u bij betrokken bent eens nader in kaart gebracht zou willen zien.