Alle partijen in een congestiegebied ondervinden hinder van de congestie, bijvoorbeeld doordat de netbeheerder geen nieuwe aansluiting met transportcapaciteit kan realiseren of er geen transportcapaciteit beschikbaar is voor uitbreiding van het gecontracteerd vermogen. De netbeheerder dient verzoeken om daarom als uitgangspunt op volgorde van binnenkomst te behandelen. Dit zogenaamde ‘first come, first served-beginsel’ is een uitwerking van het Europeesrechtelijke non-discriminatiebeginsel, dat tevens is vastgelegd in artikel 24 lid 3 van de Elektriciteitswet 1998.
Het codebesluit prioriteringsruimte
Op 18 april 2024 heeft de ACM het codebesluit prioriteringsruimte gepubliceerd. Met het besluit geeft de ACM netbeheerders vanaf 1 oktober 2024 de mogelijkheid om in congestiegebieden prioriteit te geven aan transportverzoeken van partijen die een groot algemeen belang dienen. Met toepassing van het besluit wijkt de netbeheerder af van het first come, first served-principe.
Het prioriteringskader bevat drie categorieën met partijen die voor voorrang in aanmerking komen:
- Congestieverzachters: dit zijn partijen die ervoor zorgen dat er extra transportcapaciteit beschikbaar komt voor andere partijen. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm zijn van een aanbieder van batterijopslag die een capaciteitsbeperkingscontract, redispatchcontract en/of een overeenkomst met alternatieve transportrechten afsluit (zie ook dit blogartikel over deze vormen van transportovereenkomsten). Een zogenaamde ‘net-neutrale partij’, oftewel een partij die de congestie niet verergert maar ook niet vermindert, is geen congestieverzachter.
- Veiligheid: deze categorie omvat organisaties die activiteiten verrichten in het kader van nationale veiligheid. Het codebesluit bevat een limitatieve opsomming van diensten: noodhulp, politie en defensie, veiligheidsdiensten, justitie, het gevangeniswezen, waterbeheer en acute gezondheidszorg. In deze categorie is uitsluitend prioritering van verzoeken voor afname van elektriciteit mogelijk.
- Basisvoorzieningen: tot slot zijn organisaties in het besluit opgenomen die voorzien in basisbehoeften. Dit betreft de openbare drinkwatervoorziening, onderwijs (basis, voortgezet- en speciaal onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs), woonbehoefte, warmtevoorziening en gasnetten. Ook in deze categorie is uitsluitend prioritering van verzoeken voor afname van elektriciteit mogelijk.
Verplichtingen netbeheerder en aanvrager
Netbeheerders zijn verplicht om het prioriteringskader toe te passen in congestiegebieden. Op verzoek van partijen in de wachtrij dient de netbeheerder inzicht te geven in de positie in de wachtrij.
Partijen kunnen een prioriteringsverzoek indienen via een door de netbeheerder opgesteld aanvraagformulier. Een prioriteringsverzoek dient altijd vergezeld te gaan van een verzoek om (aanvullende) transportcapaciteit, behalve als de verzoeker al in de wachtrij staat. De bewijslast voor een beroep op het codebesluit prioriteringsruimte ligt bij de aanvrager. Een congestieverzachter kan dit bewijs bijvoorbeeld leveren door een congestieverzachtende transportovereenkomst te sluiten (zie daarover het eerste blogartikel uit deze reeks). Organisaties die in categorie 2 (veiligheid) of 3 (basisbehoeften) vallen, dienen een bestuurdersverklaring te overleggen, waarin (onder meer) deugdelijk is gemotiveerd dat de aanvrager aanspraak maakt op prioritering.
Impact van het codebesluit
Het besluit heeft belangrijke implicaties voor alle partijen in congestiegebieden. Voor bedrijven en andere aangeslotenen betekent dit dat hun aanvragen voor transportcapaciteit niet altijd op basis van ‘first come, first served’ zullen worden behandeld. Dit kan leiden tot snellere aansluiting voor sommige gebruikers, terwijl anderen mogelijk juist langer moeten wachten.
Partijen kunnen vanaf 1 oktober 2024 een beroep doen op het prioriteringsbesluit. Netbeheerders hebben tot dan de tijd om de aanvraagprocedure in te richten.
Heeft u vragen over het prioriteringsbesluit? Neem dan contact op met onze energiespecialisten Maarten Kole en Thomas Arnold.
Volgend blog
In ons volgende blog zetten we de aansluittermijnen voor groot- en kleinverbruikers op een rij. Ook zullen we ingaan op de bevoegdheden van de ACM en relevante uitspraken van het Hof van Justitie. Blijf ons volgen voor meer inzicht in de juridische aspecten van netcongestie en de ontwikkelingen op regelgevend vlak.
Gerelateerd
Energietransitie
