Herziening en doel Handreiking
In juni 2022 hebben diverse beroeps- en brancheverenigingen de herziene versie van de Handreiking ‘Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg’ (‘de Handreiking’) gepubliceerd. De vorige versie van de Handreiking dateerde uit 2010. De nieuwe Handreiking is qua opzet en opbouw op punten gewijzigd, maar vooral inhoudelijk geactualiseerd aan de hand van wet- en regelgeving en (tuchtrechtelijke) jurisprudentie. Het doel van de Handreiking is om samenwerkingspartners en individuele zorgverleners een checklist met aandachtspunten te bieden voor samenwerkingen. Deze aandachtspunten gelden zowel voor interne samenwerkingen (binnen één instelling of zorgaanbieder) als voor externe samenwerkingen (tussen verschillende instellingen of zorgaanbieders). Naleving van deze checklist moet leiden tot samenwerkingen waarbinnen zorg van goede kwaliteit wordt verleend. Over het algemeen geldt; des te complexer de samenwerking, des te belangrijker dat samenwerkingspartners en betrokken zorgverleners vooraf goede afspraken maken. De Handreiking kan daarin ondersteunen.
Opbouw Handreiking
De Handreiking bestaat uit een Deel A en een Deel B. Voor de praktijk is vooral Deel A relevant. Dit deel bevat twaalf aandachtspunten en een (praktische) toelichting op deze aandachtspunten. Deel B bevat een nadere toelichting op de Handreiking met historische en juridische achtergrondinformatie.
Aandachtspunten
De twaalf aandachtspunten in de Handreiking (1) luiden – enigszins geparafraseerd – als volgt:
- Taken en verantwoordelijkheden
Indien er verschillende zorgverleners zijn betrokken bij één cliënt, maken zij duidelijke afspraken over de onderlinge verdeling van taken en verantwoordelijkheden.
- Professionele verantwoordelijkheid
Elke zorgverlener behoudt altijd een eigen professionele verantwoordelijkheid jegens de cliënt voor zijn aandeel in de zorgverlening. Indien noodzakelijk wordt er één regiebehandelaar voor de cliënt aangewezen.
- Actueel behandelplan
Alle betrokken zorgverleners beschikken over een gezamenlijk en actueel behandelplan en betrekken de cliënt of diens vertegenwoordiger bij de uitvoering van dit plan.
- Cliëntdossier
Alle betrokken zorgverleners houden relevante gegevens bij in het dossier van de cliënt. Het verdient de voorkeur dat alle zorgverleners toegang hebben tot dit dossier. Als dat niet mogelijk is, maken de samenwerkingspartners afspraken over de wijze waarop informatie wordt gedeeld zodat alle zorgverleners over actuele gegevens kunnen beschikken.
- Informatieplicht
Alle betrokken zorgverleners informeren (bij) hun collega’s over relevante gegevens en bevindingen ten aanzien van de cliënt.
- Cliëntenrechten
Alle betrokken zorgverleners waarborgen de cliëntenrechten en zorgen dat de samenwerking het uitoefenen van cliëntenrechten niet moeilijker maakt voor de cliënt.
- Deskundigheid
Alle betrokken zorgverleners kennen de grenzen van hun eigen expertise en mogelijkheden en verwijzen cliënten tijdig door (indien nodig).
- Opdrachtgever – opdrachtnemer
Indien er sprake is van een opdrachtgever-opdrachtnemer relatie (ook wel een uitbestedingsrelatie genoemd), dient de opdrachtgever duidelijke instructies te geven en dient de opdrachtnemer deze instructies op te volgen.
- Expliciete overdracht
Er dient sprake te zijn van een expliciete overdracht van taken en verantwoordelijkheden.
- Controle- en evaluatiemomenten
Als dat nodig is voor een goede zorgverlening plannen de samenwerkende zorgverleners controle- en evaluatiemomenten in.
- Incidenten en calamiteiten
De betrokken samenwerkingspartners maken afspraken over hoe en waar zij incidenten en calamiteiten melden, betrachten hierover openheid richting de cliënt en spreken elkaar aan op het verlenen van goede zorg.
- Schriftelijke afspraken
Indien er sprake is van structurele samenwerking leggen de betrokken samenwerkingspartners de aard en inrichting van de samenwerking en ieders betrokkenheid daarbij schriftelijk vast. In uitbestedingsrelaties is dit op grond van artikel 4 lid 1 Wet kwaliteit, klachten en geschillen overigens sowieso verplicht.
Praktijk
Bij het aangaan van samenwerkingen (intern of extern) kan het zinvol zijn om de checklist en toelichting door te lopen. Wij adviseren om – zeker bij externe samenwerkingen – afspraken ook vast te leggen in schriftelijke samenwerkingsovereenkomsten. Op die manier blijft de kwaliteit van de zorgverlening ook bij complexere vormen van zorg geborgd.
Slot
Ook eens sparren over de samenwerkingsvorm die het beste past bij uw project? Neemt u dan gerust contact op met Marieke van Dongen of Rosanne Kuiper. Wij helpen u graag verder.
Ook verschenen in deze reeks
Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid
Intellectuele eigendom op inbreng en onderzoeksresultaten
Medezeggenschap patiënten/cliënten
Voetnoot
De Handreiking vindt u hier.
